استاندارد های آموزش مجازی؛ معرفی دو استاندارد مهم حوزه آموزش آنلاین
استاندارهای آموزش مجازی
اگر به‌تازگی تصمیم گرفته‌اید یک دوره آموزشی ایجاد کنید باید درباره استانداردهای آموزش الکترونیکی بیشتر بدانید. یک استاندارد آموزش مجازی مجموعه‌ای از دستورالعمل‌ها را برای سیستم مدیریت یادگیری و محتوای آموزش الکترونیکی ارائه می‌دهد. برای این که بیشتر با این مفهوم آشنا شوید با این مقاله همراه باشید.
فهرست مطالب:
استاندارد های آموزش مجازی چیست؟
معرفی 2 استاندارد مهم حوزه آموزش مجازی
مقایسه بین استاندارد xapi و استاندارد اسکورم (scorm)
استاندارد های آموزش مجازی چیست؟
درست همانطور که انسان‌ها برای برقراری ارتباط با یکدیگر به یک زبان مشترک نیاز دارند، دوره‌های آموزش الکترونیکی و سیستم‌های مدیریت یادگیری (LMS) نیز به یک زبان مشترک نیاز دارند. دوره‌های آموزشی به کمک این زبان مشترک، می‌توانند اطلاعات زبان‌آموزانی را که در دوره شرکت کرده‌اند به LMS برگردانند.
برای انجام این کار چندین استاندارد آموزش الکترونیکی در صنعت ایجاد شده است. این استانداردها به دوره‌های ایجادشده توسط هر فروشنده‌ای اجازه می‌دهد تا با LMS ایجادشده توسط فروشنده‌ای دیگر گفتگو یا به‌عبارتی ارتباط برقرار کند. استانداردهای مختلفی وجود دارد؛ استانداردهایی مثل AICC، scorm، xapi و cmi5 .
معرفی 2 استاندارد مهم حوزه آموزش مجازی
ما در این مقاله می‌خواهیم درباره دو استاندارد آموزش مجازی یعنی scorm و xapi صحبت کنیم. درباره مزایای هر یک حرف بزنیم و آن‌ها را با هم مقایسه کنیم.
1- استاندارد آموزش مجازی scorm
زمانی که آموزش الکترونیکی برای اولین بار در حال تبدیل‌شدن به یک صنعت پررونق بود، پلتفرم‌های متعدد محتوایی را ایجاد می‌کردند که فقط با سیستم مدیریت یادگیری یا LMS خودشان سازگار بود. بنابراین هر چیزی که در LMS ایجاد می‌شد در همان‌جا گیر می‌کرد. برای حل این مشکل استانداردهایی به وجود آمدند که در نهایت به scorm منجر شد تا اینگونه به صنعت نظم داده شود و امکان عملکرد بین بسیاری از نرم‌افزارهای مختلف تالیف دوره و سیستم‌های مدیریت یادگیری فراهم شود.
اسکورم (scorm) مجموعه‌ای از استانداردها و مشخصات فنی است که به سازندگان دوره‌های آموزش الکترونیکی این امکان را می‌دهد تا دوره ایجاد کنند و آن‌ها را به اشتراک بگذارند. scorm مخفف عبارت Shareable Content Object Reference Model است و به ارائه‌دهندگان آموزش الکترونیکی این اجازه را می‌دهد تا پیشرفت دانش‌آموزان را ردیابی کنند و از آن داده‌ها برای ارائه یک تجربه یادگیری بهتر استفاده کنند.
برای توضیح بیشتر مفهوم استاندارد اسکورم عبارت Shareable Content Object Reference Model را در دو بخش باز می‌کنیم.
Shareable Content Object: این بخش به معنای این است که محتوای ایجادشده در استانداردهای اسکورم در ابزارها و پلتفرم‌ها قابلیت اشتراک‌گذاری دارد. این مثل همان ایده دوشاخه استانداراد است تا برای همه وسایل الکتریکی قابل استفاده باشد. محتوایی که توسط نرم‌‌افزار تالیف scorm ایجاد شده است به شکل یک پوشه زیپ خواهد بود. این پوشه حاوی تمام اطلاعات لازم برای یک LMS سازگار با scorm جهت انتشار و میزبانی یک دوره آموزشی است.
Reference Model: این عبارت به این معناست که یک مدلی با قوانین و استانداردهایی وجود دارد که باید رعایت شوند. این مسئله باعث ایجاد ثبات در سراسر صنعت می‌شود.
چه مواردی توسط اسکورم (scorm) قابل پیگیری است؟
یکی از مزایای این استاندارد آموزش الکترونیکی امکان ردیابی داده‌ها در دوره است. برای مثال شما می‌توانید موارد زیر را ردیابی کنید:
- نمره نهایی دوره
- نتایج آزمون‌ها
- پاسخ‌های اختصاصی دانش‌آموزان
- کدام صفحات و برای چه مدت مشاهده شده‌اند
- کل زمان صرف‌شده
- امتیاز در هر ماژول یا هدف
- وضعیت کلی مثل پاس‌کردن دوره، افتادن در دوره، تکمیل دوره و... .
با استفاده از ردیابی‌‌کردن داده‌ها با اسکورم به‌راحتی می‌توانید نحوه تعامل دانش‌آموزان را با محتوای خود مشاهده کنید.
مزایای استفاده از SCORM چیست؟
استاندارد اسکورم برای کاهش هرج‌ومرج در کل صنعت ساخته شده است. چند مورد از مزایایی را که می‌توانیم به اسکورم نسبت دهیم در ادامه می‌خوانید:
- با استفاده از استاندارد اسکورم می‌توانید دوره‌های آموزشی خود را در هر LMS سازگاری برگزار کنید؛ بنابراین اگر از یک سیستم مدیریت یادگیری استفاده می‌کنید که ضعیف است و رضایت شما را به خود جلب نمی‌کند مجبور نیستید به آن پایبند بمانید. تا زمانی که فایل زیپ را دارید می‌توانید دوره‌های خود را در یک LMS جایگزین برگزار کنید.
- معرفی استاندارد اسکورم باعث شده است که هزینه کلی آموزش کاهش پیدا کند؛ چراکه دیگر لازم نیست برای هر سیستمی به‌صورت سفارشی ساخته شود.
- اکثر ابزارهای تالیف محتوای اسکورم ساده و کاربرپسند هستند. برای مثال برای تبدیل یک پاورپوینت به یک دوره آموزش الکترونیکی تعاملی لازم نیست یک نابغه برنامه‌نویسی باشید.
- شما می‌توانید برای مدت زمانی که یک دانش‌آموز باید در یک صفحه یا بخش خاص بماند، قبل از آن که اجازه پیشروی داشته باشد، یک سری قوانین تعیین کنید. همچنین می‌توانید تعیین کنید که دانش‌آموزان به‌طور کلی چقدر زمان برای گذراندن یک دوره نیاز دارند.
معایب استفاده از استاندارد اسکورم (scorm)
- اسکورم از یادگیری آفلاین پشتیبانی نمی‌کند. دوره‌های scorm بدون اتصال به اینترنت و مرورگر وب کار نمی‌کنند؛ بنابراین دانش‌آموزان نمی‌توانند یک دوره را به‌صورت آفلاین پشت سر بگذارند.
- scorm فقط به تعداد محدودی از معیارها اجازه ردیابی می‌دهد؛ معیارهایی مثل اتمام دوره، کل زمان صرف‌شده در دوره‌ها و نمرات ارزیابی.
- به دلیل همین معیارهای محدود گزارش‌هایی که می‌توانید با داده‌های اسکورم داشته باشید نیز محدود هستند.
2- استاندارد آموزش مجازی xapi
xapi یا Experience API یا Tin Can API نسخه پیشرفته scorm است. xapi نه‌تنها می‌تواند همان کارهای scorm را انجام دهد، بلکه قادر است عملکردهای بیشتری را نیز پوشش دهد. بنابراین می‌تواند یک جانشین خوب برای scorm باشد. xapi به حل بسیاری از مشکلات مختلف در صنعت یادگیری الکترونیک کمک کرده است.
در واقع xapi استاندارد جدیدتری برای آموزش الکترونیکی است که به شما اجازه می‌دهد داده‌های مربوط به طیف وسیعی از تجارب یک زبان‌آموز را چه به‌صورت آنلاین و چه به‌صورت آفلاین جمع‌آوری کنید. این API داده‌های مربوط به فعالیت‌های یک فرد یادگیرنده یا گروهی از آن‌ها را از بسیاری از فناوری‌های مختلف در قالبی ثابت جمع‌آوری می‌کند.
xapi یک Run-Time Environment است که به شما امکان می‌دهد اطلاعات مربوط به تقریبا هر فعالیت آموزشی را که ممکن است روی رایانه شخصی، تلفن یا تبلت یا حتی یک کلاس درس واقعی اتفاق بیفتد، ضبط کنید. داده ها در قالب دستورالعمل‌های (statements) ایمن و ساده جمع آوری می‌شوند.
xapi به جای ارسال مستقیم دستورالعمل‌ها به LMS، همانطور که در scorm انجام می‌شد، چیزی به نام (Learning Record Store) LRS را تعریف می‌کند. این یک اپلیکیشن کوچک است که چنین دستورالعمل‌هایی را ضبط و آن‌ها را در یک پایگاه داده ثبت می‌کند.
LRS ویژگی منحصربه‌فرد xapi است که این دستورالعمل‌ها را با سایر LRS ها به اشتراک می‌گذارد. یک LRS می‌تواند به‌تنهایی وجود داشته باشد یا در یک LMS باشد. xapiبرای عملکرد صحیح به LRS وابسته است. یک LRS می تواند طیف وسیعی از تجربیات یادگیری را ذخیره کند، خواه فعالیت‌های دنیای واقعی، استفاده از اپلیکیشن‌های تلفن همراه یا عملکرد شغلی باشد.
مزایای استفاده از xapi چیست؟
از آن جایی که xapi این امکان را برای شما فراهم می‌کند تا بتوانید داده‌ها را از مجموعه وسیعی از منابع چه آنلاین و چه آفلاین به دست آورید، به شما کمک می‌کند داده‌های خود را بهتر درک کنید. در سیستم‌های قبلی جمع‌آوری داده‌ها به LMS محدود می‌شد. این مسئله باعث می‌شد یک دید محدود و جزئی از نحوه تعامل زبان‌آموزان با محتوا داشته باشید.
توانایی xapi برای جمع‌آوری داده‌ها از منابع مختلف و ادغام آن‌ها به این معنی است که می‌توانید دیدی جامع از فعالیت‌های یادگیری داشته باشید. با تصویر کاملی که از فرایند یادگیری به دست می‌آورید می‌توانید نقاط قوت و ضعف دوره را شناسایی کنید.
بنابراین استفاده از این استاندارد آموزش مجازی مزایای زیاد می‌تواند برای شما داشته باشد. برخی از این مزایا را در ادامه می‌خوانید:
- xapi مدرن، ساده و انعطاف‌پذیر است و بسیاری از محدودیت‌های استانداردهای قدیمی‌تر مثل اسکورم را ندارد.
- از همه دستگاه‌ها پشتیبانی می‌کند. هر دستگاه فعالی می‌تواند دستورالعمل‌های xapi را ارسال کند. برای مثال تلفن‌های همراه، شبیه‌سازی‌های سخت‌افزاری، بازی‌های الکترونیکی و دستگاه‌های پزشکی.
- xapi به سازمان‌ها ابزارهای قدرتمندی برای تجزیه‌وتحلیل اثرات یادگیری و اهداف سازمان می‌دهد. با استفاده از این تجزیه و تحلیل‌ها می‌توان فهمید کدام قسمت از برنامه‌های یادگیری تا اینجا عملکرد خوبی داشته‌اند و کدام قسمت باید بهبود پیدا کنند.
- یکی دیگر از پیشرفت‌های مهم xapi این است که اگر در یک زمان خاص اتصال اینترنتی وجود نداشته باشد، به دستگاه‌ها اجازه می‌دهد تا آمار را در حافظه خود ثبت کنند. وقتی دستگاه دوباره آنلاین شد، می‌تواند هر چیزی را که گرفته است به LRS ارسال کند.
- xapi امکان ردیابی عمیقی از رفتار یادگیرندگان را برای شما فراهم می‌کند.
- این استاندارد آموزش الکترونیکی به LRSها اجازه می‌دهد با هم صجبت کنند.
- xapi داده های شما را ایمن و ساختاریافته نگه می دارد.
- شما به کمک xapi می‌توانید تقریبا هر فعالیتی را ضبط کنید.
- یادگیری آفلاین نیز توسط این استاندارد آموزش الکترونیکی قابل ردیابی است.
مقایسه بین استاندارد xapi و استاندارد اسکورم (scorm)
اسکورم سیستمی است که به تغییر چهره آموزش الکترونیک کمک کرد و به محتواها اجازه داد تا بین LMS های مختلف حرکت کنند. با استفاده از این استاندارد آموزش مجازی می‌توان برخی از داده‌ها را ردیابی کرد. به‌مرور با تغییر فرایند یادگیری الکترونیک این احساس ایجاد شد که به یک سیستم جدید نیاز است. در واقع xapi در نتیجه کاستی های scorm به وجود آمد. برخی از تفاوت‌های این دو استاندارد را می‌توانید در ادامه بخوانید.
- xapi توانایی ادغام یادگیری تلفن همراه و یادگیری آفلاین را دارد. در حالی که اسکورم به‌سادگی نمی‌تواند این کار را انجام دهد.
- استفاده از این استاندارد آموزش الکترونیکی به سازندگان اجازه می‌دهد تا تجربه یادگیری کاربران را به شیوه‌ای بسیار پاسخگوتر و ظریف‌تر ردیابی، ارزیابی و شخصی‌سازی کنند و آن را بهبود ببخشند.
- اسکورم تنها LMS دسکتاپ را ردیابی می‌کند. درحالی که xapi داده‌ها را از چندین منبع هم به‌صورت آنلاین و هم به‌صورت آفلاین در یک LRS جمع می‌کند. بنابراین مجموعه داده‌های کامل‌تری به دست می‌آید.
در نهایت باید بگوییم که xapi استاندارد جدیدتری است که فناوری‌هایی را که احتمالا یادگیرندگان از آن استفاده می‌کنند یکپارچه می‌کند. تخمین زده می شود که 56٪ از یادگیرندگان از دستگاه‌های تلفن همراه برای دسترسی به مطالب درسی استفاده می‌کنند و این داده ها با استاندارد اسکورم جمع‌آوری نمی شوند. شما با داشتن مجموعه داده‌های بزرگتر بینش بهتری خواهید داشت و می‌توانید براساس رفتار یادگیرندگان روند کار خود را بهبود دهید.
جمع‌بندی
اگر می‌خواهید وارد حوزه آموزش الکترونیکی شوید، باید با انواع استاندارد آموزش مجازی آشنا باشید. ما در این مقاله شما را با دو استاندارد معروف آشنا کردیم. شما باید بدانید که کدام استاندارد آموزش الکترونیکی با نیازهای شما یا سازمان شما مطابقت دارد. با داشتن آگاهی کافی از این استانداردها می‌توانید دوره‌های آموزشی الکترونیکی خود را با موفقیت بیشتری پیش ببرید.
شما به کمک این استانداردها می‌توانید نتایج دانش‌آموزان خود را پیگیری کنید؛ می‌توانید متوجه شوید چه کسی قبول شده است؛ چه کسی افتاده است یا چه کسی دوره را کامل کرده است. همچنین به اطلاعاتی مثل پاسخ‌های داده‌شده، زمان صرف‌شده برای پاسخ‌ها، دستگاه‌هایی که دانش‌آموزان استفاده می‌کنند و... دسترسی داشته باشید.
داده‌هایی که جمع‌آوری می‌کنید به شما بینشی درباره کیفیت دوره‌های‌تان می‌دهد. برای مثال می‌توانید متوجه شوید افراد بیشتر در کجا گیر می‌کنند؟ یا اگر متوجه شدید دوره‌ها توسط افراد کامل به اتمام نمی‌رسد می‌تواند نشانه چه چیزی باشد؟ مثلا نشانه طولانی‌بودن آن دوره است؟ یا دلیل دیگری دارد؟
با دانستن چنین اطلاعاتی می‌توانید آموزش‌های خود را بهینه کنید و با کمک به کسب‌وکار خود درآمد بیشتری داشته باشید. به همین دلیل است که استفاده از یک استاندارد آموزش مجازی که متناسب با نیازهای شما باشد از اهمیت زیادی برخوردار است.
منابع