انواع آموزش مجازی (Virtual Learning)؛ روش ها و زیرساخت
انواع آموزش مجازی و آنلاین؛ با کلاس مجازی بیشتر آشنا شوید
آموزش آنلاین، چهره‌ی کلاس‌های درس سنتی را تغییر داده و مطالب آموزشی را بیش از هر زمان دیگری در دسترس قرار داده است. به همین دلیل این روزها شاهد انواع آموزش مجازی توسط آموزشگاه‌ها، شرکت‌ها و حتی افراد مختلفی هستیم که به تنهایی به امر آموزش می‌پردازند.
بیشتر بخوانید: آموزش مجازی چیست؟
اگر شما هم می‌خواهید وارد این حوزه شوید، بهتر است این سوال را از خودتان بپرسید که تا چه اندازه با انواع آموزش آنلاین و مجازی آشنا هستید؟ آیا می‌دانید چه روش‌های مختلفی برای برگزاری این کلاس‌ها وجود دارد؟ آیا از پلتفرم‌های مختلفی که می‌توانید کلاس مجازی خود را در آن برگزار کنید آگاهی دارید؟ با این مقاله همراه باشید تا به این سوال‌ها پاسخ داده شود.
فهرست مطالب:
انواع آموزش آنلاین (معرفی 4 دسته‌بندی مختلف)
روش‌های گوناگونی برای برگزاری این گونه از آموزش‌ها وجود دارد. برخی از افراد این روش‌ها را به شیوه‌های مختلفی دسته‌بندی کرده و به معرفی انواع آموزش مجازی یا آنلاین پرداخته‌اند. ما در این مقاله سعی کرده‌ایم شما را با برخی از این دسته‌بندی‌ها آشنا کنیم.
دسته‌بندی اول: انواع آموزش آنلاین براساس تعاریف مختلف
آموزش الکترونیکی، آموزش مجازی و آموزش آنلاین سه عبارتی هستند که این روزها زیاد به گوش می‌خورند. برخی از افراد بین این اصطلاحات تمایز قائل می‌شوند و برخی هم آن‌ها را یکی می‌دانند. با این حال در اولین دسته‌بندی می‌خواهیم به شرح انواع آموزش آنلاین به شرط تمایز قائل‌شدن بین این اصطلاحات بپردازیم. اما قبل از آن می‌توانید به مقاله‌ی آموزش مجازی چیست سر بزنید تا اطلاعات مفیدی در رابطه با این نوع آموزش به دست آورید.
1- Online learning
این نوع آموزش به آموزشی گفته می‌شود که به‌صورت آنلاین یا از طریق یک اپلیکیشن صورت می‌گیرد. آموزش آنلاین یک اصطلاح جامع است که همهی وب‌سایت‌ها، اپلیکیشن‌ها و پلتفرم‌های آموزشی را در برمی‌گیرد و دانش‌آموزان می‌توانند از طریق آن به امر آموزش بپردازند. یک مثال از این نوع آموزش می‌تواند اپلیکیشن معروف دولینگو باشد.
2- Virtual learning
آموزش مجازی چیزی شبیه به Online learning است؛ با این حال شاید بتوان گفت این نوع آموزش کمی رسمی‌تر از آموزش آنلاین است. در واقع نکته‌ی اصلی در آموزش مجازی این است که در این شیوه‌ی تدریس، همان آموزشی که قرار بود به‌صورت حضوری صورت بگیرد، اکنون به صورت آنلاین برگزار می‌شود.
3- ELearning
شاید بتوان یک پلتفرم یادگیری آنلاین را که می‌توان مطالب آن را متناسب با سرعت خود پیش برد در این دسته‌بندی قرار داد.
4- Remote learning
یک برنامه‌ی یادگیری رسمی‌تر که توسط سازمان‌ها و موسسات آموزشی اجرا می‌شود را می‌توان Remote learning نامید. این آموزش کمتر در دسترس عموم است و بیشتر برای اعضای یک سازمان خاص استفاده می‌شود.
5- Distance learning
این نوع یادگیری را شاید بتوان شبیه به Remote learning دانست. با این حال این دو یکی نیستند. به نظر می‌رسد Distance learning بیشتر بر جدایی بین معلم و دانش‌آموز بر اساس اینکه چطور و هر چند وقت یک بار با یکدیگر تعامل دارند، تاکید دارد.
Distance learning بیشتر به برنامه‌های آموزشی مدارس اشاره دارد. این برنامه‌ها می‌تواند شامل منابع و تکالیف آنلاین یا حتی آموزش‌های غیردیجیتال باشد.
لطفا گیج نشوید؛ این‌ها تعاریف کتابی نیستند!
شاید بتوان این دسته‌بندی را همچنان ادامه داد و باز هم بخش‌های بیشتری برای انواع آموزش آنلاین ارائه کرد؛ بخش‌هایی که مثل همین تعاریف شباهت زیادی به هم دارند و شاید پیدا کردن تفاوت بین آن‌ها مثل پیداکردن سوزن در انبار کاه باشد. اکثر این دسته‌بندی‌ها با هم هم‌پوشانی دارند و همین مسئله ممکن است شما را دچار سردرگمی کند.
نکته‌ی حائز اهمیت این است که این‌ها هیچ‌کدام تعاریف کتابی نیستند و چه‌بسا بتوان هر کدام را در بعضی موارد به جای هم به کار برد یا حتی تعاریف متفاوت‌تری ارائه کرد. بنابراین لطفا دلسرد نشوید و با ادامه‌ی مقاله همراه باشید؛ زیرا قرار است شما را با دسته‌بندی‌های مشخص‌تر و واضح‌تری از انواع آموزش آنلاین آشنا کنیم.
توجه داشته باشید از این قسمت مقاله به بعد ما انواع آموزش مجازی، آنلاین و الکترونیکی را در یک معنی به کار خواهیم برد مگر آنکه در موارد بخصوص تفاوت‌های ریزی قائل شویم که حتما به آن اشاره می‌کنیم.
دسته‌بندی دوم: انواع آموزش الکترونیکی بر اساس نحوه‌ی برگزاری
بعد از دست‌وپنجه نرم کردن با قسمت اول مقاله، حال می‌خواهیم شما را با یک دسته‌بندی ساده از انواع آموزش الکترونیکی یا آنلاین آشنا کنیم. به‌طور کلی می‌توانیم انواع آموزش الکترونیکی را به سه گروه تقسیم کنیم:
- آموزش همزمان
- آموزش ناهمزمان
- ترکیبی از هر دو
1- آموزش همزمان
در این نوع آموزش تعامل بین فرد یادگیرنده و فرد یاددهنده در یک زمان صورت می‌گیرد. شرکت‌کنندگان از طریق چت، صدا، ویدئوکنفرانس و... با یکدیگر در ارتباط هستند. در این روش می‌توان جلسات را ضبط و دوباره آن را پخش کرد.
در آموزش همزمان می‌توان فعالیت‌های آموزشی را ثبت و پیگیری کرد و در آن امکان نظارت و اصلاح کار افراد فراهم است. همچنین در این روش ارتباطات جهانی و فرصت‌های همکاری برای افراد به وجود می‌آید.
این روش تدریس برای آموزش مطالبی که لازم است مدام بین دانش‌آموز و معلم تعامل برقرار شود تا ابهام‌های موجود برطرف شود، توصیه می‌شود.
2- آموزش ناهمزمان
دانش‌آموزان در این روش آموزش‌های خود را بدون تعامل زنده با مربیان فرا می‌گیرند؛ بنابراین این امکان برای افراد ایجاد می‌شود تا با سرعت خود به یادگیری مباحث بپردازند. این آموزش‌ها به‌صورت 24 ساعته در اختیار افراد است و آن‌ها باید به‌صورت خودگام مطالب را یاد بگیرند.
افرادی که این نوع آموزش را تدوین می‌کنند تنها با یک بار هزینه کردن برای تولید محتوای آموزشی، بارها و بارها از آن کسب درآمد می‌کنند. ایمیل، وبلاگ، دی‌وی‌دی و... فناوری‌هایی هستند که در این نوع آموزش مورد استفاده قرار می‌گیرند.
3- ترکیبی از آموزش همزمان و ناهمزمان
شکل متفاوتی از آموزش نیز وجود دارد که ترکیبی از آموزش همزمان و ناهمزمان است. برای مثال در این روش در کنار برگزاری کلاس‌های مجازی، با ارائه‌ی سی‌دی یا مطالب آموزشی برای مطالعه‌ی شخصی، هر دو نوع آموزش در کنار هم پیش می‌روند.
دسته‌بندی سوم: انواع آموزش الکترونیکی بر اساس نوع ارائه
در یک دسته‌بندی دیگر انواع روش‌های آموزش مجازی را می‌توان به شکل زیر دسته‌بندی کرد:
1- آموزش الکترونیکی تحت وب
یکی از انواع آموزش مجازی استفاده از وب‌سایت‌ها برای امر آموزش است. در این روش افراد می‌توانند از طریق وسایل الکترونیکی در دسترس خود، وارد این وب‌سایت‌ها شوند. در این روش افراد قادرند در هر زمان که می‌توانند یا می‌خواهند از محتوای آموزشی استفاده کنند. این روش فرایند یادگیری را محدود به زمان یا مکان خاصی نمی‌کند. استفاده از وب‌سایت به شما این امکان را می‌دهد تا اطلاعات مختلفی را به شکل‌های گوناگون مثل عکس، ویدئو، متن و... قرار دهید.
2- وبینارها و کلاس‌های درس مجازی
وبینار یک جلسه‌ی آموزشی یا کارگاهی است که از طریق وب و با استفاده از نرم‌افزارهای ویدئوکنفرانس ارائه می‌شود. منظورمان از کلاس‌های درس مجازی نیز در اینجا، چیزی شبیه به کلاس‌های درس سنتی است؛ با این تفاوت که مربیان و دانش‌آموزان به صورت مجازی و از مکان‌های مختلف در کنار هم قرار می‌گیرند.
این نوع آموزش یکی از روش‌های تدریس آنلاین است که افراد به کمک آن می‌توانند با هم‌دوره‌ای‌ها، همسالان یا حتی رهبران فکری خود، در سراسر جهان بحث و گفت‌وگو کنند، همکاری کنند و مطالب جدیدی یاد بگیرند. همچنین امکانات مختلفی برای افراد فراهم می‌شود تا یک تجربه‌ی نزدیک به کلاس درس حضوری ایجاد شود. برای مثال در بسیاری از ابزارها برای برگزاری وبینار یا کلاس مجازی، امکان بالا بردن دست برای پرسیدن سوال یا به اشتراک گذاشتن نظر خود وجود دارد.
استفاده از LMS ها یا سیستم‌های مدیریت یادگیری با امکانات مختلفی مانند متمرکز شدن فعالیت‌هایی مثل ثبت‌نام، حضوروغیاب و... می‌تواند در این زمینه کمک‌کننده باشد. با استفاده از LMS ها همچنین می‌توان جلسات ضبط‌شده را آپلود کرد و به عنوان یک دوره‌ی درسی ارائه داد.
3- آموزش مبتنی بر ویدئو
در این روش در کنار یک آموزش آنلاین سنتی، از ویدئو‌های جذابی استفاده می‌شود تا بتوان توجه افراد را به خود جلب کرد. این ویدئوها می‌تواند شامل انیمیشن‌ها، مطالعات موردی مستند، مصاحبه با افراد متخصص یا فیلم ضبط‌شده از صفحه نمایش باشد. این مطالب آموزش آنلاین را می‌توان در هر مکان یا زمانی مشاهده کرد و افراد می‌توانند هر چند بار که می‌خواهند این ویدئوها را با سرعت خود تماشا کنند.
گفته می‌شود مغز انسان می‌تواند ویدئوها را 60000 بار سریع‌تر از متن پردازش کند. برای همین این رسانه می‌تواند به یک جزء ضروری در استراتژی آموزشی سازمان‌ها تبدیل شود.
شما می‌توانید از روش‌های مختلفی برای ایجاد یک ویدئو برای آموزش آنلاین استفاده کنید و نرم‌افزارهای فراوانی برای کمک به شما وجود دارند. یک نرم‌افزار ویرایش ویدئو که می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد Camtasia است.
یکی از راه‌های عالی برای تبدیل ویدئو به یک شیوه‌ی آموزشی، استفاده از پاورپوینت است. شما همچنین می‌توانید با صداگذاری روی ارائه‌ی پاورپوینت، توجه افراد را بیشتر به خود جلب کنید.
4- یادگیری مشارکتی
زمان‌هایی که افراد در کنار یکدیگر فرایند یادگیری را طی می‌کنند، این روند بهتر صورت می‌گیرد. یادگیری مشارکتی روی ایجاد همکاری و تعامل بین یادگیرنده‌ها، هم دوره‌ای‌ها و معلم‌ها تمرکز دارد. شبکه‌های اجتماعی آنلاین می‌تواند نقش مهمی در ایجاد ارتباط بین نیروی کار ایفا کند.
پلتفرم‌های یادگیری اجتماعی مثل تابلوهای گفت‌وگو، چت‌روم‌ها، پیام‌رسان‌ها و... در بیشتر سیستم‌های مدیریت یادگیری وجود دارد و افراد را تشویق می‌کند تا ایده‌ها و نظرات خود را به اشتراک بگذارند. اتصال از طریق پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی مانند فیس‌بوک، توییتر و لینکدین نیز به افراد فرصت‌هایی می‌دهد تا آخرین اطلاعات را در مورد موضوعات پرطرفدار دریافت کنند.
5- آموزش الکترونیکی سفارشی‌شده
سازمان‌ها و شرکت‌هایی که دنبال آموزش کارمندان خود هستند، می‌توانند از آموزش الکترونیکی سفارشی‌شده استفاده کنند. این دوره‌ها براساس محتوای داده شده و نیازهای بیزنس، برای مخاطبین هدف سفارشی شده است.
هر سازمان نیازهای آموزشی متفاوتی دارد و هر کارمند یا گروهی از کارمندان موارد بخصوصی را باید درباره سازمان یاد بگیرند. با استفاده از این نوع آموزش دیگر لازم نیست افراد چیزی را که قبلا بلد بودند یا نیازی به یادگیری آن ندارند، یاد بگیرند. در بسیاری از سازمان‌ها تیم‌هایی وجود دارند که می‌توانند این دوره‌ها را توسعه دهند. با این حال می‌توان این دوره‌ها را نیز برون‌سپاری کرد.
6- آموزش با موبایل
یکی از انواع روش‌های آموزش مجازی استفاده از موبایل‌ها است. امروزه دستگاه‌های تلفن همراه انقلابی را در نحوه‌ی دیدن و درک افراد از چیزها به وجود آورده‌اند. موبایل، دسترسی به آموزش‌ها را آسان کرده است؛ به طوری که در هر زمان و مکانی می‌توان به آن‌ها دست پیدا کرد. این امر منجر به نوعی از یادگیری به نام یادگیری با موبایل یا m-learning شده است.
7- میکرولرنینگ
همان‌طور که از نام این آموزش پیدا است، در این متد آموزشی، اطلاعات به بخش‌های کوچکی تقسیم می‌شود. برخلاف دوره‌های آموزشی معمولی، در این روش آموزشی هر دوره تنها با یک موضوع سروکار دارد. این مسئله باعث می‌شود تا افراد روی اطلاعات خاصی تمرکز کرده و دانش خود را در یک حوزه‌ی بخصوص تقویت کنند.
8- دوره‌های ایمیلی
همهی ما با ایمیل آشنا هستیم، اما شاید یک دوره‌ی آموزشی آنلاین با استفاده از ایمیل کمی عجیب به نظر برسد. با این حال این دوره‌ها نیز طرفداران مخصوص به خودش را دارد. در چنین دوره‌هایی نحوه‌ی خطاب کردن مخاطبان‌تان شخصی‌تر می‌شود. شما به معنای واقعی کلمه در صندوق ورودی آن‌ها حضور پیدا می‌کنید. در هر صورت شاید چنین دوره‌هایی برای همهی انواع آموزش مناسب نباشد. مثلا نحوه‌ی نواختن گیتار را شاید نتوان با استفاده از این روش پیش برد.
دسته بندی چهارم: انواع آموزش مجازی از نظر زیرساخت
برای ارائه‌ی انواع آموزش الکترونیکی می‌توان از زیرساخت‌های متفاوتی استفاده کرد. ما در این قسمت از مقاله شما را با سه زیرساخت آشنا می‌کنیم.
1- سایت‌های اشتراکی
در این نوع آموزش مجازی در یک سایت مشترک، ارائه‌دهندگان مختلفی، آموزش خود را عرضه می‌کنند. شما می‌توانید دوره‌هایی را که تالیف کردید در این سایت قرار دهید. این سایت‌ها به طور معمول کارهای مربوط به ثبت‌نام را انجام می‌دهند. یکی از سایت‌های معروف در این زمینه سایت Coursera است.
2- اپ‌ها
یکی از شیوه‌های نوین آموزش استفاده از اپلیکیشن‌ها است؛ چراکه از آن‌ها نیز می‌توان برای ارائه انواع آموزش الکترونیکی استفاده کرد. این روزها این روش تقاضای زیادی دارد و احتمالا در آینده هم رشد بیشتری پیدا خواهد کرد.
3- سیستم مدیریت یادگیری یا LMS
یک سیستم مدیریت یادگیری پلتفرمی است که عملکردهای لازم را برای توسعه و میزبانی یک دوره‌ی آنلاین فراهم می‌کند. این ابزار یکی از روش‌های آموزشی است که به طراحان دوره کمک می‌کند تا دوره‌ها را تالیف کنند، آن را ذخیره کنند، گزارشی از نمرات و پیشرفت افراد داشته باشند و کارهای بسیار متفاوت دیگری را مدیریت کنند.
اکثر سیستم‌های مدیریت یادگیری مبتنی بر وب است و کاملا با نیازهای هر موسسه‌ی آموزشی یا شرکتی که می‌خواهد آموزش برگزار کند، مطابقت دارد.
بیشتر بخوانید: LMS چیست؟
زیرساخت آموزش مجازی را از لیمس بخواهید
اگر یک آموزشگاه زبان هستید و می‌خواهید در کنار آموزش‌های حضوری خود، تدریس آنلاین را هم شروع کنید می‌توانید از لیمس کمک بگیرید. لیمس فقط یک پلتفرم برای برگزاری کلاس‌های آنلاین نیست. شما با کمک لیمس آموزشگاه زبان خود را به صورت یکپارچه مدیریت خواهید کرد.
شما با لیمس می‌توانید تعیین سطح انجام دهید، کلاس آنلاین یا آفلاین برگزار کنید، پیامک‌های اطلاع‌رسانی ارسال کنید و فرایند ثبت‌نام آنلاین را طی کنید.
کلاس‌های برگزار شده در لیمس به‌گونه‌ای است که هر چه بیشتر تجربه‌ی یک کلاس حضوری را برای افراد به ارمغان بیاورد. حضوروغیاب توسط لیمس انجام می‌شود، نمرات توسط دستیار هوشمند لیمس ثبت می‌شوند و حتی امکان بارگزاری تکالیف در فرمت‌های مختلف مثل متن، عکس، صوت یا حتی ویدئو فراهم است.
در کنار تمام این موارد کارهای حسابداری مثل محاسبه‌ی فیش حقوقی پرسنل به صورت خودکار توسط لیمس انجام می‌گیرد. حتی پیگیری و دریافت شهریه‌ها نیز به عهده‌ی لیمس است و به بدهکاران، پیامکی حاوی لینک پرداخت ارسال می‌شود.
نرم‌افزار لیمس به‌گونه‌ای طراحی شده است که شما به هیچ برنامه‌ی دیگری برای برگزاری کلاس آنلاین و مدیریت آموزشگاه خود نیاز نداشته باشید.
جمع‌بندی
قبل از این که بتوانید از بین شیوه‌های نوین آموزش یک روش آموزشی مناسب را انتخاب کنید یا یک دوره ایجاد کنید، باید هدف خود را از انجام این کار مشخص کنید. از خودتان بپرسید از طریق این آموزش به چه چیزی می‌خواهید برسید؟ بعد از تعیین اهداف است که می‌توانید یک روش آموزش آنلاین را از بین روش‌هایی که در این مقاله به شما معرفی کردیم، انتخاب کنید.
با این حال راه‌های مختلفی برای جذب دانش‌آموزان وجود دارد. این احتمال را در نظر بگیرید که شاید در طول یک برنامه‌ی آموزشی، مجبور باشید انواع مختلفی از روش‌های آموزشی را ترکیب کنید تا بهترین نتیجه را به دست آورید. حال که در این مقاله با انواع آموزش الکترونیکی آشنا شده‌اید، وقت آن رسیده است که از بهترین روش‌های تدریس آنلاین استفاده کنید و دوره‌های خود را شروع کنید. در این راه نرم‌افزار لیمس می‌تواند بسیار راه‌گشا باشد.
منابع