آموزش مجازی (Virtual Learning) چیست؟ همه چیز درباره آموزش آنلاین

همه آنچه باید از آموزش مجازی بدانیم

با نفوذ و سیطره تکنولوژی و اینترنت بر همه شئون زندگی انسانی، آموزش نیز دچار تغییر و تحولات گسترده‌ای شده است. یکی از نتایج این تغییرات وسیع، پیدایش مفهومی به نام آموزش مجازی یا آموزش الکترونیک است. این روش آموزش، متکی به تکنولوژی وسایل ارتباط‌جمعی و به‌خصوص اینترنت است. آموزش آنلاین، عبارتی است که بسیاری از مردم به‌ویژه در کشور ما آن را با دوران کرونا می‌شناسند. دورانی که در آن، سیستم آموزش برای بیش از نود درصد از فراگیران به‌صورت آنلاین یا مجازی بوده است. با این حال، سابقه کلاس مجازی نه‌تنها در دنیا بلکه در کشور ما نیز نسبتا طولانی است.

در سراسر دنیا، دانشگاه‌ها بیش از یک دهه است که اقدام به برگزاری دوره مجازی و راه‌اندازی انواع سامانه کلاس آنلاین کرده‌اند. در کشور ما نیز دانشگاه پیام نور، یک نمونه شناخته‌شده از آموزش مجازی است. این روش آموزش، خود دارای زیرشاخه‌های مختلفی است که به طور­کلی در دو دسته آموزش مجازی، آنلاین و آفلاین جای می­گیرند. مزایای آموزش الکترونیکی، روزبه‌روز بر همه افراد از مسئولین آموزشی گرفته تا دانش‌آموزان و والدین آن‌ها بیشتر روشن می‌شود. از واضح‌ترین این مزایا، کاهش هزینه‌های آموزش و مشارکت بیشتر دانش­آموزان است.

در این مقاله، ضمن مرور کلی دلایل اهمیت آموزش مجازی به توضیح مزایا و معایب آن پرداخته و تاریخچه آن را بررسی می­کنیم. در بخش‌های بعدی، انواع آموزش مجازی را معرفی کرده و به نحوه برگزاری کلاس‌های مجازی و سامانه‌های آن می­پردازیم. با مطالعه این مقاله با یکی از پربازده‌ترین روش‌های آموزشی و تمام جوانب آن، آشنا خواهید شد.

 فهرست مطالب:

اهمیت آموزش مجازی؛ مزایا و معایب آن

تاریخ آموزش مجازی

انواع آموزش مجازی

راه اندازی آموزش مجازی

LMS سیستم مدیریت آموزش مجازی یا چیست؟

اهمیت نظرسنجی و روش های آن در بهبود آموزش مجازی

مقایسه آموزش حضوری و مجازی

اصطلاحات تخصصی در آموزش مجازی

استانداردهای بین‌المللی در آموزش مجازی

 

اهمیت آموزش مجازی؛ مزایا و معایب آن

اگر چه بیشتر افراد و حتی نظام‌های آموزشی در دنیا به آموزش مجازی به عنوان یکی از نتایج اجباری همه‌گیری ویروس کرونا نگاه می‌کنند اما این آموزش مجازی، خود را فراتر از راهی برای کاهش سرعت شیوع بیماری کرونا ثابت کرده است. مهم‌ترین دلیل اهمیت آموزش آنلاین، هماهنگی آن با سبک زندگی انسان قرن بیست‌و‌یکم است. تصور اینکه تکنولوژی همه شئون انسانی را به غیر از آموزش دگرگون کند، محال و بیهوده است.

آموزش مجازی به شکل قابل‌توجهی روند آموزش را تسریع کرده است. طرح و اساس آموزش سنتی یا حضوری صدها سال است که در کشورهای اروپایی ریخته شده است. سرعت این روش، بسیار کند و بازدهی آن، بسیار پایین است. این در حالی است که هزینه‌های بسیاری در سراسر دنیا صرف آن می‌شود. آموزش مجازی می‌تواند سرعت، کیفیت و هزینه آموزش را بهینه و مطابق با نیازهای زندگی امروز انسان کند.

مراکز و مدارس مجازی امروز و فردا، بخشی از توسعه پایدار کشورها به‌حساب می‌آیند چراکه فرصت‌های برابر را با هزینه کمتر و ثبات بیشتر در اختیار عموم قرار می‌دهند. این‌ها تنها مواردی کلی از اهمیت بحث آموزش مجازی هستند. در ادامه، مزایای این سیستم آموزش را بیشتر شرح می‌دهیم.

بیشتر بخوانید : ضرورت و اهمیت آموزش مجازی

مزایای آموزش مجازی چیست؟

مزایای آموزش الکترونیک از اقتصاد تا کیفیت آموزش و حتی آب‌وهوا را در بر می‌گیرد. پیش از بررسی این مزایا، لازم به یادآوری است که همگی آن‌ها مستلزم فراهم آوردن امکانات و زیرساخت‌های آموزشی، به‌خصوص اینترنت و نرم افزار  هستند.

1- کاهش هزینه‌ها

اولین مزیت بزرگ آموزش مجازی، برطرف کردن محدودیت مکانی است. بسیاری از افراد به دلیل زندگی در مناطقی که ازنظر مسافت، دور از مرکز آموزشی مورد نیازشان است، از تحصیل در آن مرکز یا رشته، محروم می‌مانند. یا در این راه با دشواری‌هایی مواجه می‌شوند که بدون شک بر کیفیت و هزینه‌های آموزش آن‌ها، مؤثر است. دوره آموزشی مجازی می‌توانند به‌خوبی فرصت‌های برابری برای آموزش همه افراد جامعه فراهم کنند.

نمود این مزیت را می‌توانیم به‌خوبی در مورد آموزشگاه‌های زبان در کشور ببینیم. درحالی‌که بسیاری از کلاس‌ها و دوره‌های با کیفیتی که زیر نظر آموزشگاه و اساتید مجرب در تهران یا تنها شهرهای بزرگ برگزار می‌شوند؛ برگزاری دوره مجازی زبان کمک می‌کند که افراد از شهرستان‌ها و حتی روستاها نیز بتوانند به این کلاس‌ها دسترسی داشته باشند.

در درجه بعدی باید به کاهش هزینه‌های آموزش اشاره کنیم. درست است که هم مراکز آموزشی و هم دانش‌آموزان باید از تجهیزات الکترونیکی و اینترنت مناسب برای برگزاری کلاس مجازی برخوردار باشند اما این هزینه، به‌مرورزمان، پوشش داده‌شده و درنهایت، این روش هم برای مرکز آموزشی و هم برای فراگیران، مقرون‌به‌صرفه­تر است.

2- بهبود کیفیت آموزش

مزیت سوم آموزش مجازی، بهبود کیفیت آموزش است. در یک کلاس مجازی، فراگیران با تمرکز بیشتر و بهتری حضور دارند. آن‌ها در محیطی راحت‌تر و با استرس کمتر قرارگرفته و می‌توانند، طبق برنامه‌های زمانی مشخص، بسیار آسان‌تر از کلاس‌های حضوری در کلاس شرکت کنند. چندین نظرسنجی آموزش مجازی نشان می‌دهند که مشارکت فراگیران در این کلاس‌ها، بسیار بیشتر از روش‌های سنتی آموزش است.

بسیار از امور نظیر حضوروغیاب، امتحان و ... در کلاس‌های آموزش مجازی با سرعت بیشتری انجام می‌شوند. واضح است تحقق چنین هدفی، نیازمند برخورداری از امکانات آموزشی پیشرفته است.

3- افزایش درآمد آموزشگاه

این مزیت برای مراکز آموزشی، بسیار حائز اهمیت است. یک مرکز آموزشی مثلا یک آموزشگاه مجازی زبان خارجی می‌تواند تنها با افزایش ظرفیت وب­سایت خود، افراد بیشتری را در دوره‌های آموزشی مجازی ثبت‌نام کند. همچنین، امکان فروش بسته‌های آموزشی الکترونیکی با قیمت مناسب‌تر از کتاب‌های کاغذی به فراگیران فراهم است. مسئله کاهش هزینه‌های آموزش نیز که پیش از این به آن اشاره کردیم در افزایش سود مراکز آموزشی، تأثیر به‌سزایی دارد.

4- دیگر مزایای آموزش الکترونیکی

از دیگر مزایای آموزش مجازی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• افزایش تعامل فراگیران با یکدیگر و معلمان با استفاده از نرم افزار آموزش مجازی؛
• عدم محدودیت زمانی، یعنی با آموزش‌های آفلاین یا دانلود کلاس‌های مجازی، افراد می‌توانند در هر ساعت شبانه‌روز، کلاس‌های خود را بگذرانند؛
• ارزیابی دقیق‌تر از طریق انواع سامانه امتحان مجازی؛
• تعدد منابع آموزشی با توجه به دسترسی آنی فراگیران به اینترنت و امکان به اشتراک‌گذاری بسیار سریع منابع؛
• کاهش استرس والدین با توجه به عدم نیاز فرزندانشان به رفت‌وآمد؛
• کاهش آلودگی هوا در نتیجه‌ی کاهش رفت‌وآمد افراد.

بیشتر بخوانید: مزایا و معایب آموزش مجازی چیست؟ ویژگی های مهم آموزش آنلاین

معایب آموزش مجازی چیست؟

آموزش مجازی در کنار مزایایی که دارد با محدودیت‌ها و چالش‌هایی نیز روبه‌روست. ازجمله مهم‌ترین چالش‌های آموزش مجازی، فراهم آوردن بسترهای پایدار برای اجرای آن است. مهم‌ترین این بسترها، اینترنت پرسرعت و با کیفیت است. در کشور ما، سرعت پایین اینترنت، یکی از اصلی‌ترین مشکلات آموزش مجازی در چند سال اخیر بوده است. این مشکل، خود را به شکل کیفیت ضعیف صدا و تصویر، سرعت پایین انتقال فایل‌ها و درنهایت، قطعی‌های مکرر نشان می‌دهد. در ادامه، برخی دیگر از مهم‌ترین مشکلات آموزش مجازی را شرح می‌دهیم.

1- ضعف در زیرساخت‌های فرهنگی

پیش از آنکه دانش‌آموزان با اهمیت و مزایای آموزش الکترونیکی آشنا باشند باید اهمیت بحث آموزش را درک کنند. عدم فرهنگ‌سازی و آگاهی در این زمینه در بسیاری از موارد سبب شده است که آموزش مجازی، فرصتی برای فرار از کلاس، تقلب، اعلام حضور غیرواقعی و غیره تلقی شود.

2- کاهش مهارت‌های اجتماعی

یکی از اصلی ‌ترین معایب آموزش مجازی و به‌طورکلی مجازی شدن زندگی انسان، کاهش مهارت‌های اجتماعی است. در روش‌های سنتی، دانش‌آموزان با یکدیگر و با معلمانشان وارد فعالیت‌های کلاسی و غیردرسی شده و از این طریق، روابط اجتماعی خود را نیز تقویت می‌کنند. نتایج انواع نظرسنجی آموزش مجازی نشان می‌دهند که دانش‌آموزان کمتر در کلاس­های مجازی با یکدیگر دوست می­شوند.

3- خطر افسردگی

بسیاری از افرادی که تجربه آموزش مجازی را دارند، می‌دانند که در صورت عدم برنامه‌ریزی صحیح، این روش می‌تواند در طولانی‌مدت، باعث افسردگی شود. در روش‌های سنتی به دلیل لزوم خروج از خانه و برقراری ارتباط واقعی با دیگران، روحیه افراد در طول روز، تقویت می‌شود. کاهش تحرک دانش‌آموزان و معلمان، یکی دیگر از عوامل تشدیدکننده این مشکل است.

4- دیگر مشکلات آموزش مجازی

• عدم تمکن مالی بسیاری از افراد برای خرید تجهیزات مناسب مانند لپ‌تاپ؛
• دشواری اداره کلاس؛
• مشکلات خانواده‌ها برای نگهداری از فرزندان در خانه به‌خصوص برای والدین شاغل؛
• ضعیف بودن بسیاری از سامانه‌های آموزشی در امکانات و ابزارها؛
• امنیت سایبری؛
• تمرکز آزمون‌ها بر دانش افراد به‌جای مشارکت و فعالیت آن‌ها؛
• عدم آشنایی بسیاری از معلمان، والدین و حتی دانش‌آموزان با تکنولوژی و نحوه برگزاری کلاس آنلاین؛
• افت تحصیلی؛
• به خطر افتادن رابطه احترام‌آمیز معلم و فراگیران؛
• ضعف در مدیریت زمان؛
• کاهش امکان طرح پرسش به‌خصوص در کلاس‌های آموزش مجازی آفلاین؛  

تاریخچه آموزش مجازی

شاید بتوان تاریخچه آموزش مجازی را خیلی پیش‌تر از پیدایش سایت‌های آموزش مجازی، یعنی زمان اختراع ماشین کپی و فیلم به عقب برد. در دهه‌های گذشته، یادگیری مجازی از طریق فیلم‌ها و اسلایدهای آموزشی و همچنین، جزوات کاغذی یا الکترونیک، بخش اصلی آموزش مجازی را تشکیل می‌دادند.

به‌عنوان یکی از اولین نمونه‌های کاربرد کامپیوتر در آموزش در اواسط دهه ۱۹۶۰ میلادی، اساتید دانشگاه استنفورد از این وسیله برای آموزش ریاضی ابتدایی و دیکته گفتن به دانش‌آموزان دبستانی در ایالت کالیفرنیای امریکا استفاده کردند. در همین زمان، دانشگاه ایلینویز نیز شبکه‌ای از کامپیوترهای داخلی را برای دانشجویان و اساتید خود فراهم کرد که با استفاده از آن‌ها، امکان دسترسی به محتوای آموزشی یکسان برای همه فراهم بود. اتفاقی که تقریبا ده سال پیش از پیدایش اینترنت رخ داد.

آموزش آنلاین نیز در سال ۱۹۸۲ توسط موسسه علوم رفتاری غربی در کالیفرنیا برای اولین بار فراهم شد. این پیشرفت‌ها به‌ویژه در آمریکا تا آنجا پیش رفت که سرانجام در سال ۲۰۰۲ دانشگاه MIT اقدام به راه‌اندازی یک سامانه یادگیری مجازی رایگان کرد.

بیشتر بخوانید : تاریخچه آموزش مجازی

در طول دو دهه اخیر، بسیاری از دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی در کشورهای پیشرفته، اقدام به توسعه انواع سامانه آموزش مجازی کرده‌اند. نتیجه چنین پیشرفتی، توسعه نرم‌افزارهای آموزش الکترونیک و ملزومات آن، مانند انواع سامانه امتحان مجازی هستند. با شیوع بیماری کرونا، آموزش مجازی از یک انتخاب به یک اجبار تبدیل‌شده و روند رشد و اصلاح آن، سرعت بیشتری گرفته است.

نتایج انواع نظرسنجی آموزش مجازی در آمریکا نشان می‌دهند که بیش از ۸۰ درصد محصلین دوره لیسانس، دوسوم از دروس خود را به‌صورت آنلاین می‌گذرانند.  

انواع آموزش مجازی

برخی از دانشمندان علوم تربیتی، آموزش مجازی را با توجه به ابزارهای آموزشي، دسته‌بندی کرده‌اند. برخی دیگر نیز معیارهای زمانی و مکانی را برای دسته‌بندی در نظر می‌گیرند. در اینجا با توجه به مجموع این معیارها، شش مورد از انواع پرکاربرد آموزش مجازی را شرح می‌دهیم.

بیشتر بخوانید: انواع آموزش مجازی (Virtual Learning)؛ روش ها و زیرساخت

1- آموزش مجازی کامپیوتر محور (omputer Based E-LearningC)

این نوع از آموزش مجازی، نیازی به اینترنت نداشته و درواقع، به‌صورت آفلاین ارائه می‌شود. آموزش الکترونیکی کامپیوتر محور، خود به انواع مختلفی تقسیم می‌شود که دو مورد از مهم‌ترین آن‌ها را در ادامه شرح می‌دهیم.

• آموزش مدیریت‌شده توسط کامپیوتر یا CML

CML‌ یا Computer Management Learning یک فناوری است که فرآیند یادگیری را مدیریت، برنامه‌ریزی و ارزیابی می‌کند. در این روش، سیستم‌های کامپیوتری، چارچوب‌ها یا فریم­ورک­های آموزشی را فراهم می‌کنند که از طریق آن‌ها، فراگیرنده می‌تواند اقدام به گذراندن دروس، ارزیابی، ارائه بازخورد و ... نماید. در این روش از کامپیوترها به‌عنوان پایگاه‌های اطلاعاتی استفاده می‌شود.

• آموزش مجازی به کمک کامپیوتر (CAI)

آموزش به روش CAI یا (Computer Assisted Instruction) به معنی کمک گرفتن از کامپیوتر در کنار روش‌های سنتی است. این روش، قدمتی تقریبا به اندازه خود کامپیوتر دارد و در اکثر مدارس کشورهای پیشرفته، سال‌هاست که مورد استفاده قرار می‌گیرد. محتواهای کمک‌آموزشی ویدئویی، صوتی، تصویری و نرم‌افزاری در این روش، مورداستفاده قرار می‌گیرند.

2- آموزش اینترنت محور (Internet Based E-Learning)

در این روش، علاوه بر سخت‌افزارهایی مانند کامپیوتر، گوشی تلفن همراه یا تبلت به بستر اینترنت نیز نیاز است. درواقع، محتواهای آموزشی از طریق اینترنت در اختیار دانش‌آموزان قرارگرفته یا با آن‌ها به اشتراک گذاشته می‌شوند. در ادامه، چهار نوع اصلی آموزش الکترونیکی اینترنت محور را بررسی می‌کنیم.

• آموزش آنلاین همزمان

این روش آموزش، متکی بر اینترنت است. یک سایت آموزش آنلاین همزمان، مدرسان و دانش‌آموزان را در زمان مشخصی از نقاط مختلف، گرد هم در یک سامانه کلاس مجازی، جمع می‌کند. به‌این‌ترتیب، می‌توان گفت که یک کلاس حضوری از راه دور تشکیل‌شده است. انواع نرم‌افزارهای ارتباط‌جمعی و برگزاری کلاس مجازی به کمک این روش آمده‌اند. آموزش آنلاین همزمان تقریبا شناخته‌شده‌ترین روش آموزش مجازی است و دارای مزایایی مانند امکان طرح پرسش و دریافت پاسخ و تعامل دانش‌آموزان با یکدیگر به‌صورت تصویری است.

• آموزش آنلاین غیرهمزمان

به دلیل بسیاری از مشکلات کلاس مجازی آنلاین همزمان مانند سرعت اینترنت و قطعی آن و عدم امکان حضور برخی افراد، آموزش آنلاین غیرهمزمان نیز به عنوان زیرمجموعه‌ای از آموزش مجازی اینترنت محور ارائه می‌شود. این روش، دانش‌آموزمحورتر است و طی آن، محتواهای آموزشی در سایت مرکز آموزش مجازی بارگذاری شده و دانش‌آموزان در فرصت‌های مناسب خودشان از آن‌ها استفاده می‌کنند. ممکن است، مرکز آموزشی، امکان دانلود کلاس مجازی را نیز برای دانش‌آموزان خود فراهم کند. برخی به این نوع آموزش، به اختصار آموزش مجازی می‌گویند.

• آموزش آنلاین خطی

در این روش تدریس مجازی، تنها معلم است که می‌تواند پیام خود را به دانش‌آموز برساند و آن‌ها امکان پاسخ‌گویی آنی مانند کلاس آنلاین را ندارند. همچنین، دانش‌آموزان نیز امکان برقراری ارتباط با یکدیگر را نخواهند داشت. این روش، به‌خصوص برای دوره‌های کوتاه مناسب بوده و با استفاده از نرم‌افزارهای خاصی انجام می‌شود.

• آموزش آنلاین مشارکتی

این روش نیز یک روش اینترنت محور است که در آن دانش‌آموزان در گروه‌هایی با یکدیگر همکاری می‌کنند و نتیجه کار آن‌ها به‌صورت واحد به معلم تحویل داده می‌شود. در این روش از انواع برنامه کلاس مجازی استفاده می‌شود که در آن‌ها امکان گروه‌بندی دانش‌آموزان و تعاملات درون‌گروهی برای آن‌ها فراهم است. ناگفته پیدا است که نرم‌افزارهای آموزش مجازی استفاده‌شده در آموزش آنلاین مشارکتی، پیشرفته‌تر هستند.

تفاوت آموزش آنلاین و مجازی

همان‌طور که احتمالا از توضیحات بخش قبل متوجه شده‌اید، آموزش آنلاین و آموزش مجازی، دو مقوله متفاوت هستند. عبارت آموزش مجازی به تمامی روش‌های آموزش غیرحضوری گفته می‌شود که در آن فراگیرنده با استفاده از امکانات تکنولوژیک، اقدام به گذراندن دروس خود می‌کند. این در حالی است که آموزش آنلاین یکی از روش‌های آموزش مجازی در کنار روش‌های کامپیوتر محور است.

 

راه اندازی آموزش مجازی

راه‌اندازی سیستم مجازی آموزش، یک پروژه دشوار و زمان‌بر بوده که برنامه‌ریزی دقیقی می‌طلبد. یک مرکز آموزش مجازی، درست مانند یک مدرسه یا آموزشگاه واقعی، نیازمند نیروهای انسانی مختلف است. تنها تفاوت شاید در تخصص افراد و شیوه همکاری آن‌ها با یکدیگر باشد. راه‌اندازی چنین سیستمی در زمینه‌های آموزشی مختلف، اصول مشترکی دارد که در ادامه به بررسی آن‌ها خواهیم پرداخت.

بیشتر بخوانید: راه اندازی آموزش مجازی (Virtual Learning)؛ چالش ها و نیازها

1- تعریف اهداف

پیش از هر چیز باید تعیین کنید که قرار است مرکز آموزشی شما با چه هدفی راه‌اندازی شود. آیا هدف شما مثلا راه‌اندازی سایت آموزش آنلاین زبان است یا یک سایت آموزش نرم‌افزار؟ در این مرحله است که مخاطب هدف شما، افراد درگیر در آموزش و حتی نوع آموزش مجازی که برای شما مناسب است، مشخص می‌شود. به‌طور مثال، یک سایت آموزشگاه مجازی زبان بهتر است از انواع شیوه‌های آموزش مجازی اینترنت محور به‌خصوص از دو نوع همزمان و غیرهمزمان استفاده کند.

2- تعیین ابزار و تجهیزات لازم برای آموزش مجازی

با توجه به اهدافی که تعیین کرده‌اید باید بسترهای آموزش مجازی لازم را نیز فراهم کنید. اصلی‌ترین بستری که باید برای این کار لازم است؛ یک وب‌سایت است. با توجه به اینکه امروزه، آموزش الکترونیکی اینترنت‌محور بیشتر مورد توجه است، وب‌سایت موردنظر باید از قابلیت‌هایی مانند موارد زیر برخوردار باشد:

• ثبت‌نام، عضویت و ساختن پروفایل کاربری
• برگزاری دوره‌های آنلاین
• پرداخت آنلاین
• گفتگو و پاسخ‌گویی آنلاین
• امنیت بالا
• سرعت عالی
• سادگی در طراحی و استفاده

در مرحله بعد و در صورت لزوم باید اقدام به طراحی اپلیکیشن اختصاصی برای مرکز آموزش مجازی خود نمایید. با این‌حال، امروزه با توجه به پیشرفت‌های حاصل‌شده در این عرصه، بسیاری از مراکز آموزشی از برنامه‌های از پیش طراحی‌شده برای آموزش آنلاین استفاده می‌کنند.

در مرحله بعد نیز باید نسبت به تهیه سخت‌افزار و نرم‌افزارهای لازم اقدام نمایید. مهم‌ترین این سخت‌افزارها عبارت‌اند از:

• کامپیوتر و لپ‌تاپ؛
• انواع نرم‌افزارهای آموزش مجازی؛
• میکروفون؛
• دوربین؛
• ویدئو پروژکتور؛
• تجهیزات نور؛
• تجهیزات شبکه؛
• اینترنت پرسرعت؛
• و دیگر ملزومات کلاس.

بحث نرم‌افزارهای تخصصی آموزش مجازی بسیار مهم است؛ بنابراین در بخشی جداگانه آن را مفصل شرح خواهیم داد.

 

3- تأمین نیروی انسانی

با توجه به وسعت مرکز آموزشی خود باید اقدام به استخدام نیروی انسانی موردنیاز نمایید. بخشی از این نیروی انسانی در بخش آموزش و عده‌ای دیگر نیز وظیفه پشتیبانی فنی را بر عهده خواهند داشت. برخی از مسئولیت­ها در یک سیستم آموزش مجازی شامل موارد زیر است:

• مدیر سایت؛
• مدیر محصول؛
• مسئول هماهنگی با دانش‌آموزان؛
• طراح گرافیک؛
• تدوین­گر فیلم؛
• کارشناس بهینه‌سازی یا سئوی سایت.

نیروهای انسانی درگیر در بخش آموزش که در واقع، همان آموزگاران مرکز آموزشی هستند، شاید به آموزش برگزاری کلاس آنلاین نیاز داشته باشند. درواقع، آن‌ها باید با مشکلات تدریس مجازی آشنا شوند و راه‌های فائق آمدن بر آن‌ها را بدانند. کنترل کلاس، حضوروغیاب، برگزاری آزمون‌ها، تشویق دانش‌آموزان به مشارکت بیشتر و اطمینان از برقرار بودن تماس با کیفیت، ازجمله این موارد هستند.

4- تعیین بودجه و نقشه عملیاتی

در مرحله بعد با توجه به شناخت اهداف و نیازمندی‌های خود، باید بودجه‌ای مشخص برای راه‌اندازی آموزش مجازی در نظر بگیرید و با توجه به آن، اقدام به برنامه‌ریزی برای راه‌اندازی مرکز آموزشی مجازی خود کنید. در این برنامه‌ریزی به هر مرحله، مدت زمان مشخصی را اختصاص دهید. در صورت گستردگی پروژه می‌توانید از مشاوران کسب‌وکار نیز کمک بگیرید و برنامه‌ای مطابق با امکانات خود تهیه کنید.

در بودجه خود باید تمامی هزینه‌ها از تجهیزات و زیرساخت‌ها تا دستمزد تیم اجرایی را لحاظ کنید. طبق بودجه و برنامه تعیین‌شده، زیرساخت‌ها، تجهیزات و نیروی انسانی خود را تهیه کنید.

5- تعیین بازدهی

مرحله بعدی در طرح‌ریزی یک مرکز آموزش مجازی، تعیین انتظارات مادی و پیش‌بینی زمان تحقق آن‌هاست. انتظارات شما می‌توانند مالی یا غیرمالی باشند. هرچند که انتظارات غیرمالی نیز در نهایت به سود بیشتر ختم خواهند شد. برای این منظور با کمک مشاوران خود زمان رسیدن پروژه به سودآوری، یعنی زمانی که هزینه‌های اولیه پوشش جبران می‌شوند را تعیین کنید.

6- تولید محتوای آموزشی

یکی از مهم‌ترین مراحل راه‌اندازی آموزش مجازی، تدوین و تولید محتوای آموزشی است. آموزگاران شما باید در این زمینه تجربه یا مطالعه داشته باشند چراکه با وجود تشابه عناوین درسی در روش‌های حضوری و مجازی، سرعت ارائه مطالب و استفاده از لوازم کمک‌آموزشی که این روش امکان آن را میسر می‌کند نیز باید در حین تدوین محتواها، موردتوجه قرار بگیرند. آموزگاران، همچنین باید برنامه‌ای برای پایان دروس، ظرف مدت مشخص داشته باشند.

علاوه بر این، برای آموزش فراگیران اقدام کنید تا بتوانند از امکانات آموزش مجازی راحت‌تر و بیشتر استفاده کنند. برای این منظور، می‌توانید محتواهایی به‌منظور آشنایی آن‌ها با نحوه ورود به کلاس مجازی، نحوه ارزشیابی آزمون مجازی، فواید و ملزومات آن تولید کنید.

7- بازاریابی و تبلیغات

مرحله نهایی، پیش از راه‌اندازی آموزش مجازی، بازاریابی دوره ­های مجازی تدوین­ شده است. به این منظور، انواع روش‌های بازاریابی اینترنتی، ایمیل مارکتینگ، تبلیغات کلیکی PPC (Pay Per Click)، بازاریابی محتوایی و راه‌اندازی شبکه‌های اجتماعی، می‌توانند مفید باشند. پیش از راه‌اندازی کمپین‌های بازاریابی و تبلیغات، زیرساخت‌های خود مانند توان ورودی وب‌سایت و پاسخ‌گویی­تان را بسنجید.

8- راه اندازی آزمایشی

پس از ثبت‌نام تعداد معینی از فراگیران در وب‌سایت، به‌منظور تست نرم‌افزارها و سخت‌افزارهای خود، یک جلسه آزمایشی برگزار کنید تا تمامی نیازها و مشکلاتی که ممکن است در طول برگزاری کلاس مجازی پیش بیایند را بررسی کنید. پس از این مرحله، می‌توانید کلاس‌های خود را شروع کنید.

 

LMS سیستم مدیریت یادگیری یا چیست؟

سیستم مدیریت یادگیری یا LMS (Learning Management System)، یک نرم‌افزار کاربردی مبتنی بر وب است که برای طراحی، پیاده‌سازی و ارزیابی یک فرآیند آموزشی خاص الکترونیکی استفاده می‌شود. سامانه lms در ابتدایی‌ترین حالت خود از دو جزء زیر تشکیل‌شده است:

• سرور که عملیات پایه‌ای را انجام می‌دهد؛
• رابط کاربری که توسط مدرسان، دانش‌آموزان و مدیران آموزشی اداره می‌شود.

همچنین سیر تا پیاز سیستم مدیریت یادگیری lms را بخوانید: سیستم مدیریت یادگیری یا LMS چیست؟ مزایا و ویژگی ها

به طور معمول، یک سامانه LMS به‌عنوان راهکاری برای ایجاد و ارائه محتواهای آموزشی در نظر گرفته می‌شود. این سیستم، همچنین، امکاناتی برای نظارت بر مشارکت دانش‌آموز و ارزیابی عملکرد  او در اختیار مربی قرار می‌دهد. از دیگر امکانات سامانه LMS می‌توان به مواردی مانند امکان ساخت فضایی برای گفت‌وگو و ویدئوکنفرانس اشاره کرد.

انواع سامانه های LMS

به‌طورکلی، چهار دسته سامانه آموزش مجازی LMS وجود دارد:

• مبتنی بر فضای ابری؛
• خود میزبان یا Self-hosted؛
• برنامه‌های دسکتاپ؛
• اپلیکیشن­های موبایل.

• سامانه آموزش LMS مبتنی بر فضای ابری

این سامانه درواقع، یک سایت آموزش مجازی lms است که به کاربران خود خدمات آموزش مجازی ارائه می‌کند. کاربران در این وب‌سایت، ثبت‌نام می‌کنند و برای خود یک پروفایل می‌سازند.

• سامانه آموزش خودمیزبان

سامانه آموزش مجازی خودمیزبان نوعی نرم‌افزار است که توسط کاربر دانلود می‌شود. چنین سیستم‌هایی، قابلیت‌های شخصی‌سازی بیشتری را پیش روی کاربر خود می‌گذارند. دانلود برنامه LMS و به‌روزرسانی آن اغلب مشمول پرداخت هزینه است و کاربر خود وظیفه تأمین امنیت آن‌ها را بر عهده دارد.

• سامانه LMS روی دسکتاپ و موبایل

برخی از انواع سامانه آموزش مجازی LMS، دارای نسخه نرم‌افزاری مخصوص دسکتاپ یا موبایل هستند که توسط کاربر دانلود می‌شود. تفاوت آن‌ها با سامانه‌های خودمیزبان در این است که امنیت آن‌ها، توسط خود نرم‌افزار تأمین‌شده و به‌صورت خودکار، به‌روزرسانی می‌شود. پیش از دانلود برنامه lms برای کامپیوتر باید از توان پردازش کامپیوتر خود برای اجرای بی‌نقص این برنامه، مطمئن شوید.

• مزایای استفاده از سیستم سامانه LMS

یک سایت آموزش مجازی LMS یا نرم‌افزار آن را می‌توان به‌عنوان یک پایگاه داده بزرگ در نظر گرفت که به کاربران اجازه می‌دهد، اطلاعات را ذخیره کنند و در مواقع لازم، استفاده کنند. اصلی‌ترین مزایای این سیستم، موارد زیر است:

• طراحی واکنش‌گرا (Responsive) که امکان استفاده از آن را روی تمامی دستگاه‌ها فراهم است؛
• رابط کاربری آسان به طوری که استفاده از سیستم آموزش مجازی را برای تمامی سطوح آموزشی، مناسب است؛
• قابلیت ارزیابی دانش‌آموزان به شیوه‌های مختلف هوشمند و دقیق؛
• قابلیت مدیریت دوره‌های آموزشی و تغییر ساختار یا محتوای آن‌ها؛
• قابلیت یکپارچه‌سازی و همکاری محتوای آموزشی مطابق با استانداردهایی نظیر SCORM و XAPI که در ادامه بیشتر آن­ها را شرح می‌دهیم؛
• قابلیت صدور گواهی‌نامه آنلاین؛
• قابلیت همکاری و اشتراک‌گذاری مستقیم محتوا در شبکه‌های اجتماعی؛
• قابلیت‌های مدیریتی مختلف برای مربیان مانند ساخت گروه‌ها، اضافه کردن افراد یا پاک‌کردن آن‌ها؛
• پشتیبانی از زبان‌های مختلف.

جذاب سازی و تکنیک‌های آموزش مجازی

راه‌کارهای مختلفی برای بالا بردن جذابیت یک دوره آموزش مجازی وجود دارد. این تکنیک‌ها نیازمند تعامل بهینه مربیان و مدیران آموزشی با تکنولوژی و تقویت مهارت‌های ارتباط از راه دور آن‌هاست. در اینجا، چهار تکنیک برتر در این زمینه را معرفی می‌کنیم.

1- ارائه محتوا بر اساس موقعیت‌های واقعی

یک مربی آموزشی باید در نظر داشته باشد که آموزش مجازی، به‌اندازه کافی، دانش‌آموزان را از دنیای واقعی دور کرده است. انتزاعی شدن آموزش، سبب بی‌علاقگی دانش‌آموزان خواهد شد. وی باید سعی کند که محتوای آموزشی خود را با سناریوهایی از دنیای واقعی، ارائه دهد.

2- ساختن فضاهای گفت‌وگو

یک موسسه آموزش مجازی، خارج از فضای رسمی آموزش باید اتاق‌هایی برای گفت‌وگوی فراگیران خود ترتیب دهد. ایجاد چنین فضایی، سبب تعامل بیشتر افراد با یکدیگر و جذابیت بیشتر آموزش خواهد شد.

3- نظرسنجی

یکی از بهترین راه‌های جذاب­سازی آموزش مجازی، نظرسنجی از دانش‌آموزان و والدین آن‌هاست. این کار نه‌تنها مشارکت و تعامل آن‌ها با موسسه را بالا می‌برد بلکه سبب ایجاد نوعی احترام متقابل در طرفین می‌شود. همچنین، این افراد می‌توانند پیشنهادهای خوبی برای افزایش جذابیت کلاس‌های آموزشی نیز داشته باشند.

4- ارائه محتوا بصورت اینتراکتیو

تکنولوژی، این امکان را فراهم می‌آورد که محتواهای آموزشی در قالب‌های متنوع با جذابیت‌های بصری و صوتی به دانش‌آموزان ارائه شوند. انواع سامانه‌های مختلف LMS دارای امکانات مختلفی برای این کار هستند. در کنار آن‌ها می‌توان از نرم‌افزارهای جانبی نیز استفاده کرد. به این تکنیک gamification نیز گفته می­شود.

5- دعوت از دانش آموزان برای کار عملی

محتوای آموزش مجازی هرچه که باشد می‌توان با به کار بستن خلاقیت از دانش‌آموزان دعوت کرد که در حین برگزاری کلاس آنلاین، فعالیت‌هایی عملی برای درک بهتر آن محتوا انجام دهند. انجام برخی آزمایش‌های ساده، جستجوی موضوع مرتبط با بحث در اینترنت، نوشتن و فعالیت‌های این‌چنینی می‌توانند برای دانش‌آموز، جذابیت ایجاد کند. 

اهمیت نظرسنجی و روش های آن در بهبود آموزش مجازی

آموزش مجازی، علی‌رغم سابقه طولانی‌اش هنوز نقاط تاریک بسیاری دارد که تنها با نظرسنجی از اعضای کلاس، می‌توان به آن‌ها پی برد. از طرف دیگر، این روش دو ویژگی اساسی دارد که انجام نظرسنجی را در آن مهم‌تر می‌کند:

• شخصی‌سازی بیشتر نسبت به روش‌های سنتی؛
• امکان تعامل اجتماعی کمتر برخی دانش‌آموزان.

هرچه روش‌های آموزش مجازی برای هر دانش‌آموز بیشتر شخصی‌سازی شده باشد، امکان بهبود آن‌ها و درنتیجه، بازدهی بهتر آموزشگاه و دانش‌آموز، بیشتر خواهد شد. از طرف دیگر، همان‌طور که قبلا هم گفتیم، تعامل اجتماعی برخی دانش‌آموزان در کلاس مجازی کمتر است. نظرسنجی درست و اصولی، کمک می‌کند که نظرات آن‌ها نیز در خصوص روند برگزاری کلاس‌ها شنیده شود. در ادامه، انواع روش‌های نظرسنجی در آموزش مجازی را شرح می‌دهیم.

• پرسشنامه آنلاین

یک درگاه آموزش مجازی می‌تواند در وب‌سایت خود، سؤالات مربوط به نظرسنجی را قرار داده و از دانش‌آموزان یا اولیاء آن‌ها بخواهد که با مراجعه به سایت، آن­ها را پاسخ دهند. حسن بزرگ این روش، نامشخص بودن هویت پاسخ‌دهندگان است.

• نرم افزارها و سامانه ها

برخی نرم‌افزارهای آموزش مجازی و سامانه‌های LMS در بدنه خود، بخش‌هایی برای نظرسنجی طراحی کرده‌اند که بسته به نوع آموزش و سؤالات متفاوت، می‌توانند شخصی‌سازی شوند. در چنین سامانه‌هایی نیز هویت پاسخ‌دهندگان، نامشخص خواهد ماند.

• بات های مجازی

این روش نظرسنجی معمولا از طریق اپلیکیشن­های ارتباطی مانند تلگرام انجام می‌شود و برای طرح پرسش­های موردی و به رأی گذاشتن موضوعی خاص مفید است. هویت رأی‌دهندگان در این روش، بسته به تنظیمات و نوع اپلیکیشن، می‌تواند مشخص یا نامشخص باشد.

• نظرسنجی سنتی

در روش نظرسنجی سنتی که معمولا از والدین انجام می‌شود، سؤالات به‌صورت PDF به دانش‌آموزان داده می‌شود و از آن‌ها درخواست می‌شود که به‌صورت دستی یا دیجیتالی آن‌ها را پاسخ دهند. در صورت لزوم نامشخص ماندن هویت پاسخ‌دهندگان، می‌توان سامانه‌ای برای بارگذاری پاسخ‌نامه‌ها در نظر گرفت.

• ایمیل

در این روش، لینک نظرسنجی یا فایل آن برای دانش‌آموزان یا والدین آن‌ها ارسال‌شده و از آن‌ها درخواست می‌شود که سؤالات را پاسخ دهند. در این روش نیز هویت پاسخ‌دهندگان می‌تواند معلوم یا نامعلوم باشد.  

مقایسه آموزش حضوری و مجازی

تا به اینجا نیز برخی تفاوت‌های آموزش حضوری و مجازی را معرفی کرده‌ایم. آشنایی با این تفاوت‌ها پیش از ورود به کلاس‌های آموزش مجازی می‌تواند برای همه طرفین آموزش، مفید باشد. در اینجا این دو روش را در پنج مقوله با یکدیگر مقایسه می‌کنیم.

1- تعامل فیزیکی

مشخص‌ترین تفاوت آموزش مجازی و حضوری، نبود تعامل فیزیکی در کلاس‌های مجازی است. برخی از این موضوع با عنوان نبود تعامل انسانی یاد می‌کنند که عنوان دقیقی نخواهد بود چرا که با ورود به کلاس آموزش مجازی تنها نوع تعاملات از فیزیکی به از راه دور، تبدیل می‌شود.

2- دسترسی به منابع

درحالی‌که در یک کلاس آموزش حضوری، منابع مطالعه به کتاب‌ها و معلم محدود هستند؛ آموزش مجازی این امکان را به وجود آورده است که همه افراد حاضر در کلاس به منابع بی‌شمار آموزشی در اینترنت دسترسی داشته باشند. این محتواها در قالب‌های متنی، ویدئویی، پادکست و اینتراکتیو در اختیار افراد قرار می‌گیرند.

3- تمرین و یادگیری پیوسته

در کلاس‌های آموزش حضوری، دانش‌آموزان پس از اتمام کلاس آموزشگاه را ترک می‌کنند و تا زمانی که بتوانند به مرور و تمرین آن‌ها بپردازند، گاه چند ساعت یا چند روز وقفه پیش می‌آید. این وقفه در کلاس آنلاین، کمتر وجود دارد؛ حتی این امکان وجود دارد که در حین تدریس نیز دانش‌آموزان به انجام تمرین بپردازند.

4- روش‌های ارزیابی دوره آموزشی

یکی از تغییرات اساسی که آموزش مجازی ایجاد کرده است، ارزیابی است. در این روش، تمرکز از روی امتحانات به‌عنوان اصلی‌ترین روش ارزیابی برداشته می‌شود و در عوض به فعالیت‌های دانش‌آموز در طول ترم، بهای بیشتری داده می‌شود. البته، برگزاری آزمون نیز همچنان از طریق انواع سایت برگزارکننده‌ی آزمون مجازی می‌تواند انجام ‌شود.

5- سهولت و دسترسی آسان به آموزش

آموزش حضوری، محدود به مکان و زمان است. این در حالی است که در آموزش مجازی، دانش‌آموزان می‌توانند از هر جای دنیا به کلاس‌های آموزشی، دسترسی داشته باشند. علاوه بر این، نحوه شرکت در کلاس مجازی در برخی مراکز به‌گونه‌ای است که دانش‌آموز می‌تواند در هر ساعت از شبانه‌روز، از محتوای آموزشی استفاده کند.  

اصطلاحات تخصصی در آموزش مجازی

آموزش مجازی نیز مانند هر زمینه تخصصی دیگر، دارای اصطلاحات و واژگان تخصصی خود است که در طول زمان تکمیل‌شده است. مهم‌ترین این اصطلاحات، عبارت‌اند از:

• M Learning یا Mobile Learning: آموزش از طریق گوشی تلفن همراه
• یادگیری ترکیبی  (Blended Leaning): به دوره آموزشی ترکیب‌شده از کلاس حضوری و کلاس مجازی می‌گویند.
• یادگیری اجتماعی  (Social Learning): یادگیری از طریق طوفان فکری و گفت‌وگوی مجازی منظور است.
• کارشناس موضوع (Subject Matter Expert (SME)): فرد متخصص در حوزه آموزش مجازی مد نظر است.
• Learning Record Store (LRS): بانک اطلاعاتی تحلیل داده‌های آموزشی که می‌تواند آن‌ها را ذخیره، مدیریت و اجرا کند. این فایل در برنامه‌های LMS موجود است.
• Learning Tools Interoperability(LTI): استانداردی که توسط کنسرسیوم جهانی آموزش مجازی (LMS) به وجود آمده است و برای اتصال به برنامه‌های LMS استفاده می‌شود.
• Massive Open Online Course(MOOC): منظور از موک MOOC دوره­های آموزشی که برای تعداد زیادی از کاربران برگزار می‌شود و زیرساخت‌های بزرگ‌تر و بیشتری می‌طلبد؛ است. همچنین در موک زیرساخت برای تعاملات بیشتر اساتید و فراگیران وجود دارد.
• EPortfolio: پورتفولیوی آنلاینی که افراد در آنجا حاصل پروژه‌های درسی خود را قرار می‌دهند.
• Analysis Design Development Implementation Evaluation(ADDIE): به پنج مرحله طراحی آموزش مجازی شامل: تجزیه‌وتحلیل، طراحی، توسعه، پیاده‌سازی و ارزیابی اشاره دارد.
• Authoring Tools: نرم‌افزارهایی که برای توسعه برنامه‌ها و سامانه‌های آموزش مجازی به کار می‌روند و اغلب با برنامه‌های LMS جفت می‌شوند. 

بیشتر بخوانید: اصطلاحات تخصصی در حوزه آموزش مجازی؛ آشنایی با اصطلاحات رایج

استانداردهای بین‌المللی در آموزش مجازی

استانداردهای آموزش الکترونیکی، مجموعه‌ای از قوانین هستند که در مورد محتوا، نرم‌افزارها و برنامه‌های LMS اعمال می‌شوند. آن‌ها دستورالعمل‌هایی برای طراحی و توسعه محتوا، استقرار آن‌ها در پلتفرم­ها و اطمینان از همکاری زیرساخت‌ها ارائه می‌دهند.

بیشتر بخوانید: استاندارد های آموزش مجازی؛ معرفی دو استاندارد مهم حوزه آموزش آنلاین

به‌طورکلی، دو دسته استاندارد در آموزش مجازی وجود دارند. دسته اول، استانداردهای طراحی دوره آموزشی و دسته دوم، استانداردهای فنی استقرار دوره در یک LMS هستند. دسته اول، حول مباحث زیر می‌گردد:

• طراحی و ساختار محتوا؛
• طراحی بصری یا ویژوال محتوا؛
• استانداردهای مدیایی مانند سایز محتواهای ویدئویی، انیمیشن‌ها، طول محتوای متنی؛
• استانداردهای دستور زبانی در تولید محتوای آموزشی؛
• استانداردهای ارزیابی که باید با اهداف آموزشی همسو باشند.

در ادامه نیز دو مورد از مهم‌ترین استانداردهای تکنیکی آموزش مجازی را شرح می‌دهیم.

1- Scorm

این کلمه، مخفف عبارت sharable content object reference model است و به معنی مجموعه‌ای از استانداردهای فنی برای محصولات نرم‌افزاری آموزش الکترونیک است. scorm به برنامه نویسان این نرم‌افزارها می‌گوید که کدهای خود را چگونه بنویسند تا نرم‌افزارها به بهینه‌ترین شکل خود عمل کنند. به‌طور خاص، اسکورم، نحوه قرارگیری محتوای آموزشی روی سیستم‌های LMS را کنترل می‌کند.

استاندارد اسکورم، اطمینان حاصل می‌کند که تمام محتواهای آموزش الکترونیک به‌خوبی با نرم‌افزارها و پایگاه‌های LMS کار می‌کنند. عملکرد این استاندارد را می‌توان به این مثال تشبیه کرد که تمامی DVD های تولیدشده در دنیا، توسط تمامی دستگاه‌های پخش DVD اجرا می‌شوند. چون همه‌ی آن­ها تحت یک استاندارد واحد تولید شده‌اند. از نظر فنی، در حال حاضر، پنج استاندارد اسکورم وجود دارد که به ترتیب زیر هستند:

• SCORM 1.1
• SCORM 1.2
• SCORM 2004 ویرایش دوم
• SCORM 2004 ویرایش سوم
• SCORM 2004 ویرایش چهارم

هرکدام از این استانداردها با برنامه‌های LMS و محتواهای خاصی متناسب هستند. با این‌حال SCORM 1.2 و SCORM 2004 ویرایش سوم، بیش از بقیه استفاده می‌شوند.

1- XAPI

XAPI یک استاندارد آموزش مجازی است که امکان جمع‌آوری اطلاعات در مورد طیف وسیعی از تجربیات افراد شرکت‌کننده در کلاس‌های مجازی را فراهم می‌کند. این کلمه، خود مخفف experience API است. API به معنی رابط برنامه‌نویسی کاربردی است و به نرم‌افزارهایی گفته می‌شود که خدمات ابری بین نرم‌افزاری را در زمینه‌های مختلف از آموزش گرفته تا مالی و بانکی فراهم می‌کنند.

XAPI، درواقع، استانداردی برای بهینه‌سازی محیط آموزش مجازی بر اساس تجربه کاربری است. اطلاعاتی که این استاندارد می‌تواند زمینه انتقال آن‌ها را فراهم کند، شامل فعالیت‌ها، رشد یا افت تحصیلی، میزان حضور دانش‌آموزان در کلاس و غیره است. این استاندارد نیز می‌تواند در انواع نرم‌افزارهای LMS اجرا شود.

سخن آخر

آموزش مجازی، عبارتی است که با شیوع ویروس کرونا بیش‌ازپیش، بر سر زبان‌ها افتاد. این روش آموزش که البته سابقه آن‌ها به دهه‌ها پیش در کشور آمریکا برمی‌گردد؛ بر امکانات تکنولوژیک، به‌ویژه اینترنت تکیه دارد. آموزش مجازی خود به دو دسته آفلاین و آنلاین تقسیم می‌شود. آموزش آفلاین تنها به دستگاه‌های الکترونیک و محتوا تکیه دارد اما آموزش آنلاین بر بستر اینترنت ارائه می‌شود.

راه‌اندازی یک مرکز آموزش مجازی، مراحل چندگانه‌ای از تعریف اهداف تا راه‌اندازی پلتفرم و گرفتن بازخورد را در بر دارد. در این میان، نقش نرم‌افزارهای مدیریتی LMS، به‌عنوان ارائه‌دهنده پلتفرم و امکانات اصلی آموزش مجازی به همراه انواع استانداردهای آن، حائز اهمیت است.

از مزایای آموزش مجازی، می‌توان به برداشته شدن محدودیت‌های زمانی و مکانی و از معایب آن به کاهش تعاملات فیزیکی و خطر افسردگی افراد اشاره کرد. با این حال، به نظر می‌رسد که با یافتن راه‌حل‌هایی برای معایب این روش، حضور آن در سیستم‌های آموزشی همه کشورها در آینده قوی و قطعی خواهد بود. نرم افزار لیمس با فراهم‌سازی زیرساخت و نرم‌افزار لازم برای برگزاری آموزش مجازی، به بسیاری از آموزشگاه‌ها برای ورود به آموزش آنلاین کمک کرده است.